Nhà nước và tổ chức chính trị, xã hội

Thầy giáo hỏi: Trình bày ngắn gọn quan điểm cá nhân của anh/chị về sự khác nhau giữa nhà nước và tổ chức chính trị, xã hội (bao gồm cả đảng cầm quyền). (Một câu hỏi thuộc học phần Pháp luật đại cương, bộ môn Luật Kinh doanh, khoa Luật Kinh tế, Đại học Kinh tế TP.HCM.)

Tôi trả lời: Tôi cho rằng giữa nhà nước và tổ chức chính trị, xã hội khác nhau cơ bản ở các khía cạnh sau đây:

1. Về bản chất:

 - Nhà nước được thành lập dựa trên ý chí và nguyện vọng chung của toàn dân. Những người tham gia quản lý, lãnh đạo nhà nước do nhân dân tin tưởng bầu ra dựa trên các phương thức bầu cử dân chủ, minh bạch. Những người này sẽ đại diện nhân dân điều hành nhà nước trong một khoảng thời gian, phạm vi không gian nhất định.

- Tổ chức chính trị, xã hội do người/nhóm người lập ra, thể hiện ý chí, nguyện vọng của người/nhóm người đó. Mọi cơ chế hoạt động của tổ chức chính trị, xã hội do các thành viên của nó tự thỏa thuận và không liên quan đến những người không thuộc tổ chức chính trị, xã hội đó.

2. Về công cụ quản lý:

- Nhà nước dùng pháp luật làm công cụ để quản lý xã hội. Pháp luật có phạm vi áp dụng đối với toàn bộ công dân của nước sở tại và các đối tượng khác có liên quan theo quy định trong Hiến pháp.

- Tổ chức chính trị, xã hội dùng cương lĩnh, nội quy, điều lệ... để quản lý thành viên của mình. Cương lĩnh, nội quy, điều lệ... của một tổ chức chính trị, xã hội không đủ cơ sở và sức mạnh pháp lý áp dụng cho những người không thuộc tổ chức chính trị, xã hội đó.

3. Về phạm vi quyền hạn, trách nhiệm:

- Nhà nước có quyền hạn, trách nhiệm đối với tất cả công dân của nước mình, bao gồm tất cả các đối tượng có liên quan được quy định trong Hiến pháp.

- Tổ chức chính trị, xã hội có quyền hạn, trách nhiệm đối với những thành viên thuộc tổ chức của mình. Mặc khác, thành viên của bất kỳ tổ chức chính trị, xã hội nào cũng có quyền hạn, trách nhiệm đối với tổ chức của mình theo như cam kết của họ với tổ chức đó.

Từ những sự khác biệt trên, tôi đi đến kết luận: 

1. Tổ chức chính trị, xã hội không thể đại diện cho nhà nước.

2. Tổ chức chính trị, xã hội không thể nhân danh nhân dân.

3. Tổ chức chính trị, xã hội không thể độc quyền quản lý xã hội.

Lưu ý:

1. Tất cả những điều tôi viết ra trên đây là quan điểm của tôi tại thời điểm này. Tôi không bảo đảm đó là quan điểm xuyên suốt cuộc đời tôi tính từ thời điểm hiện tại.

2. Trong toàn bộ quãng thời gian viết, đầu óc tôi hoàn toàn minh mẫn, không có ai đe dọa về sức khỏe, tính mạng như kề dao vào cổ, dí súng vào đầu.

3. Đây chỉ là những lời thô thiển, ai không đồng tình tôi mong nhận được những góp ý chân thành, mang tính xây dựng để mở mang tri kiến.

31.3.2013

Hồ Quốc Nam

http://hoquocnam.blogspot.com